2024 yılı Aralık ayı itibarıyla sektörün brüt krediler toplamı 130 milyar 954,3 milyon TL, mevduat toplamı ise 256 milyar 355 milyon TL oldu. 2024 yılının dördüncü çeyreğinde, sektörün aktif toplamı içerisindeki en büyük pay, yüzde 39,74 ile brüt kredilere ait. Brüt kredileri sırasıyla yüzde 34,98’lik payla nakit ve nakit benzeri kalemler, yüzde 16,61’lık payla MDC ve yüzde 8,66’lık payla diğer aktifler kalemi takip etti. Bir önceki yılın aynı dönemine göre brüt kredilerde yüzde 42,27 artış oldu. 2024 yılı Aralık ayı itibarıyla, pasif toplamının yüzde 77,80’i mevduat, yüzde 10,32’si öz kaynaklar, yüzde 5,95’i bankalara borçlar ve yüzde 5,93’ü ise diğer pasifler kalemlerinden oluşuyor.
2024 yılı Aralık ayı itibarıyla kredi türleri içerisinde işletme kredileri 88 milyar 867,1 milyon TL ile ilk sırada, tüketici kredileri ise 22 milyar 41,5 milyon TL ile ikinci sırada yer aldı. 2024 yılının dördüncü çeyreğinde mevduatın 63 milyar 56,1 milyon TL’si Türk parası cinsinden, 193 milyar 298,9 milyon TL’si ise yabancı para cinsinden olup, bir önceki çeyreğe göre Türk parası cinsinden mevduatta yüzde 21,3, yabancı para cinsinden mevduatta ise yüzde 2,42 artış gerçekleşti. Tahsili gecikmiş alacaklar hariç Türk parası mevduatın krediye dönüşüm oranı yüzde 64,42, yabancı para mevduatın krediye dönüşüm oranı ise yüzde 44,45 oldu. Bankacılık sektörünün öz kaynakları 2024 yılı dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 102,15 artış göstererek 34 milyar 5 milyon TL seviyesinde gerçekleşti.
-Yolcu sayısı yüzde 19 arttı
2024 yılında 2023 yılına kıyasla hava ve deniz yolu ile ülkeye giren yolcu sayısı yüzde 19,1 artış göstererek 2 milyon 208 bin 855 kişiye ulaştı. Hava ve deniz yolu ile ülkeye gelen yolcu sayısı 2024 yılının Ekim, Kasım ve Aralık aylarında sırasıyla 215 milyon 712; 207 milyon 448 ve 197 milyon 391 olarak gerçekleşti. 2024 yılında kara kapılarından girişlere bakıldığında Güney Kıbrıs uyruklu kişilerin 2 milyon 836 bin 884, diğer ülke vatandaşlarının girişlerinin ise 1 milyon 994 bin 840 olduğu açıklandı. 2024 yılında KKTC vatandaşlarının kara kapılarından çıkış sayısı ise 2023 yılına göre yüzde 17,9 artış göstererek 2 milyon 966 bin 559 oldu.
-Enflasyon gelişmeleri
2024 yılı dördüncü çeyreğinde KKTC’de bir önceki aya göre enflasyon oranları, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında sırasıyla yüzde 3,22, yüzde 0,78 ve yüzde 1,10 olarak gerçekleşti. 2024 yılı dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı ayına göre yıllık enflasyon oranları Ekim ayında yüzde 65,65, Kasım ayında yüzde 59,88 ve Aralık ayında ise yüzde 53,29 oldu. 2024 yılı Aralık ayında yıllık fiyat artışının en yüksek olduğu harcama grupları sırasıyla yüzde 99,32 ile eğitim, yüzde 81,36 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 76,79 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 73,13 ile sağlık kalemleri oldu. 2024 yılı Aralık ayı sonu itibarıyla önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 24,84 ile en düşük artışı yaşayan kalem ulaştırma oldu.
-Sigortalı çalışan sayısı yükseldi
2023 yılı Kasım ayı itibarıyla 141 bin 441 olan KKTC’de sosyal sigortalara kayıtlı çalışan sayısı, 2024 yılı Ekim ayı itibarıyla 159 bin 321 seviyesine yükseldi. 2023 yılı Kasım ayı ile 2024 yılı Ekim ayı arasında çalışma izinli sigortalı çalışan sayısı yüzde 30,27 artarak, 63 bin 537’den, 82 bin 771’e yükseldi. 2024 yılı Ekim ayı itibarıyla sosyal sigortalara kayıtlı çalışanların yüzde 48,1’i KKTC vatandaşı, yüzde 27,7’si Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ve yüzde 24,2’si diğer ülke vatandaşları olup, 2024 yılı itibarıyla çalışma izinli sigortalıların sayısı KKTC vatandaşı sigortalı çalışan sayısını aştı.
-Bütçe gelişmeleri
2024 mali yılında bütçe gelirleri ve giderleri sırasıyla 75 milyar 616,8 milyon TL ve 85 milyar 215,4 milyon TL olarak gerçekleşti. 2023 yılında 263 milyon TL olarak gerçekleşen bütçe açığı, 2024 yılında 9 milyar 598,6 milyon TL’ye yükseldi. Bütçe gelirlerinden TC yardım ve kredilerinin çıkarılması sonucu oluşan yerel gelirler toplamının bütçe giderlerini karşılama oranı 2023 yılında yüzde 85,7 iken 2024 yılında yüzde 74,1 seviyesinde gerçekleşti. Bütçe açığının giderilmesi için en önemli finansman kaynağı olan TC yardım ve krediler kaleminin yerel gelirlere oranı 2023 yılında yüzde 15,9 iken 2024 yılında yüzde 19,7 seviyesinde oldu.
2024 yılının dördüncü çeyreğinde devlet iç borçlanma senedi (DİBS) ihracı yoluyla toplam 3 milyar 53,2 milyon TL borçlanıldı, 2 milyar 958 milyon TL DİBS geri ödemesi yapıldı ve böylece 95,2 milyon TL net borçlanma gerçekleşti. 2024 yılının dördüncü çeyreğinde Merkez Bankası tarafından Maliye Bakanlığı’na kısa vadeli avans (KVA) kullandırılmadı. 2023 yılsonunda DİBS ve KVA yolu ile oluşan toplam iç borç stoku 786,2 milyon TL iken, 2024 yılı dördüncü çeyreği sonunda DİBS ve KVA yolu ile oluşan toplam iç borç stoku 6 milyar 78,6 milyon TL olarak gerçekleşti. Buna göre bir yıllık dönemde borç stoku 5 milyar 292,4 milyon TL tutarında arttı. 2024 yılı dördüncü çeyreği sonunda DİBS ve KVA yolu ile oluşan toplam iç borç stokunun 3 milyar 18,8 milyon TL’sini DİBS stoku, 3 milyar 59,8 milyon TL’sini ise KVA bakiyesi oluşturdu. 2024 yılı sonu itibarıyla DİBS stokunun 1 milyar 313,2 milyon TL’lik kısmı kamu kurum ve kuruluşları için ikrazen ihraç edilen DİBS’lerden oluşuyor.
(Kaynak: Kıbrıs Gerçek)
