Türkiye'nin yeni dönemde ittifakla ilişkileri nasıl olacak?
Ankara'nın yeni genel sekreterden en temel beklentisi, Stoltenberg’in çizgisini sürdürmesi ve Türkiye’nin ittifak içindeki önemini güçlü şekilde ifade etmeye devam etmesi.
Stoltenberg ile Rutte arasındaki devir teslim töreni, Orta Doğu’da İsrail-Hamas savaşının birinci yılının dolmasından sadece bir hafta önce ve İsrail’in Lübnan'ı işgale başladığını duyurduğu gün gerçekleşti.
Rutte, yeni dönemde Türkiye ile ilişkiler konusundaki ilk mesajlarını da tören sonrası gazetecilerin "terörle mücadele" ve silah ambargosu konusunda sorularını yanıtlarken verdi.
Hollanda Başbakanı olduğu dönemde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile çalıştığını anımsatan Rutte, “Yakın arkadaş olduğumuzu ve terörle mücadele konusunda hemfikir olduğumuzu söyleyebilirim. Terörle mücadelenin NATO bağlamında da ele almamız gereken bir konu olduğu açıktır” diye konuştu.
Bu konuda Erdoğan ile çalışmaya devam edeceğini belirten yeni genel sekreter, müttefikler arasında silah satın alımlarında sınırlama olmaması gerektiğine dikkat çekerek, "Bu konuda da bir hassasiyet var ve bu konuda da çalışmamız gerekiyor” dedi.
Mark Rutte, Nisan ayında İstanbul'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la görüşmüş ve NATO Genel Sekreteri seçilmesi için destek istemişti.
Rusya’nın Şubat 2022'de Ukrayna’yı işgale başlamasıyla patlak veren savaşın sürmesi ve Moskova’nın Batı’dan Kiev’e yapılan silah yardımına karşı nükleer silah kartını oynaması, NATO açısından ilerki sürecin zorluğuna işaret ediyor.
Yeni genel sekreter Rutte'yi zorlayacak diğer bir başlık ise ABD'de 5 Kasım'da yapılacak olan başkanlık seçimlerini eski başkan Donald Trump'ın kazanması olasılığı.
Rutte, tören sırasında yaptığı konuşmalarda, ABD'de başkan adayları Kamala Harris ve Donald Trump'ı tanıdığını, ayrıca Trump ile Hollanda Başbakanı olarak dört sene çalıştığını anımsattı, kaygı duymadığını söyledi.
“NATO emin ellerde” diyen Stoltenberg de, halefinin bütün sorunlara karşın 32 ülkeli ittifakı maharetle yöneteceğini vurguladı.
Türkiye, Rutte'ye nasıl bakıyor?
Türkiye, Rutte’nin genel sekreterliğine uzun değerlendirmelerin ardından onay vermişti.
Rutte’den başta "terörle mücadele" olmak üzere Ankara'nın duyarlılıklarına Stoltenberg’in çizgisinde önem vermesi beklentisini dile getiren Türkiye, eski Hollanda Başbakanı’nın bu konularda tatmin edici güvenceler verdiğini kaydetmişti.
Bu konuda en taze açıklamayı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu için gittiği ABD’den dönüşünde gazetecilere yaptı.
Stoltenberg’i "Türkiye ile ilişkileri en ideal şekilde sürdüren bir genel sekreter" olarak tanımlayan Erdoğan, "NATO Genel Sekreterliği boyunca bunu başarıyla sürdürdü. Türkiye'yle münasebetlerinde de hiçbir zaman olumsuz bir çizgi çizmedi" dedi ve ekledi:
"Sayın Rutte ile bakalım bu durum nasıl devam edecek? Yeni Genel Sekreter Mark Rutte ile de Hollanda Başbakanlığı süresi içerisindeki dostluğumuz iyiydi. İnşallah NATO Genel Sekreterliği’nde de bu dayanışmayı, bu birlikteliği yine devam ettiririz."
'Rutte, Stoltenberg'in çizgisini sürdürmeli'
Ankara’nın NATO'nun yeni genel sekreteri Mark Rutte'den en önemli beklentisi, selefi Jens Stoltenberg gibi ittifakın en eski üyelerinden biri olarak Türkiye'ye gerekli değeri vermesi ve bu konuda duyarlı olması.
Görev süresi boyunca Türkiye’nin bulunduğu coğrafyada birçok tehditle karşı karşıya kaldığını defalarca ifade eden Stoltenberg, görevini tamamlamasından bir hafta önce yaptığı veda konuşmasında da Türkiye’ye ayrı bir önem verilmesi gerektiğini kaydetmişti.
"Güney'de Türkiye, Kuzey'de Norveç, Batı'da da ABD, Kanada ve İngiltere olmadan Avrupa kıtasının güvenliğini öngörmek imkansızdır" diyen Stoltenberg, bu sözlerle ittifakın aynı zamanda Avrupa Birliği (AB) üyesi olan ülkelere de açık bir mesaj vermişti.
Ankara, Stoltenberg’in bu cümlede altını çizdiği vurgunun Rutte tarafından da paylaşılmasını ve buna uygun davranmasını istiyor.
Ancak Norveçli Stoltenberg’in aksine AB’nin kurucu üyelerinden Hollanda’dan gelen Rutte’nin, NATO içinde AB üyesi olmayan Türkiye, İngiltere gibi ülkelere nasıl davranacağını zaman gösterecek.
