'Troubles' döneminin en ölümcül saldırısında, 15 Ağustos 1998 tarihinde Kuzey İrlanda'nın County Tyrone bölgesinde bomba yüklü bir araçla 29 kişi öldürüldü.
Kuzey İrlanda'da bir kasabanın işlek bir caddesine yerleştirilen bombanın 29 kişinin ölümüne ve 200'den fazla kişinin yaralanmasına yol açmasının üzerinden 26 yıldan fazla bir süre geçmesinin ardından Omagh saldırısı soruşturması başladı.
'Troubles' dönemindeki en ölümcül saldırı 15 Ağustos 1998'de, Hayırlı Cuma Anlaşması'nın imzalanmasından dört ay sonra, otuz yılı aşkın süredir devam eden mezhepsel şiddetin sona ermesi umudunu doğuran Omagh, County Tyrone'da meydana geldi.
İkiz bebeklere hamile bir kadın ve aralarında bir bebeğin de bulunduğu dokuz çocuk da kurbanlar arasındaydı.
Bombalı araçla işlenen saldırı, İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun (IRA) ateşkesi kabul etmekle hata yaptığını düşünen muhalif bir cumhuriyetçi grup olan Gerçek IRA (RIRA) tarafından üstlenildi
Saldırı ile bağlantılı olarak suçlanan kişiler olmasına rağmen, hiç kimse bir ceza mahkemesi tarafından bu suçtan mahkum edilmemiştir.
Kurbanların aileleri uzun süredir bu trajedinin önlenip önlenemeyeceğinin araştırılması için kampanya yürütüyor.
Bazıları, İngiliz güvenlik ajanlarının Omagh bombalamasından önce bir dizi saldırı gerçekleştiren RIRA hakkında Kuzey İrlanda polisiyle istihbarat paylaşması halinde farklı bir sonuç olabileceğini söylüyor.
2021 yılında İngiltere Yüksek Mahkemesi, Omagh saldırısının önlenebilmesinin mümkün olduğuna hükmetti.
İki yıl sonra, Birleşik Krallık'ın o dönemki Kuzey İrlanda Devlet Bakanı Chris Heaton-Harris bir soruşturma başlatıldığını duyurdu.
"Yüksek Mahkeme'nin kararını dikkatle değerlendirdikten sonra, bağımsız bir yasal soruşturmanın daha ileri bir soruşturma için en uygun biçim olduğuna inanıyorum," dedi.
Soruşturma nasıl işleyecek?
Soruşturmayı yürüten Lord Turnbull, soruşturmanın amacının "Birleşik Krallık devlet yetkilileri tarafından bombalı saldırıyı önlemek için atılabilecek makul adımlar olup olmadığını tespit etmek" olduğunu söyledi.
"O gün meydana gelen tüm olayların sorumluluğu doğrudan bombayı yapan, taşıyan ve yerleştiren teröristlere aittir," diye ekledi.
Lord Turnbull, herhangi bir kişinin cezai sorumluluğunu belirleme yetkisine sahip olmayan soruşturmanın biraz zaman alabileceğini belirtti.
Ayrıca soruşturmanın bazı hassas bilgileri kapalı kapılar ardında incelemek zorunda kalabileceği konusunda da uyarıda bulundu.
Soruşturma, salı günü Omagh'daki Strule Sanat Merkezi'nde tüm kurbanların isimlerinin okunmasıyla başlatıldı.
Yaklaşık bir ay sürecek olan ilk aşamasında soruşturma, saldırıda hayatını kaybedenleri anacak. Ayrıca patlamada yaralanan ya da patlamadan doğrudan etkilenenlerin kişisel ifadeleri de dinlenecek.
Salı sabahı Lord Turnbull, duruşmaları izleyenlerin "günlük hayatlarını yaşamaktan başka bir şey yapmayan toplumun sıradan, saygın üyelerine dayatılan keder düzeyi karşısında şok olacaklarını" söyledi.
Soruşturmanın kıdemli avukatı Paul Greaney KC ise, "Saldırının etkisinin anlaşılması, önlenebilirlik konusunun araştırılması açısından kritik önem taşımaktadır ve bu nedenle o günün korkunç sonuçlarına parlak bir ışık tutmaktan kaçınmayacağız," dedi.
Duruşmaların ilk gününde iki İspanyol kurban da anılıyor. 12 yaşındaki Fernando Blasco Baselga ve 23 yaşındaki Rocio Abad Ramos, bir dil değişim programı kapsamında ülkede bulundukları sırada patlama anında hayatlarını kaybettiler.
