Ateşkes planına göre, Gazze'de ateşkesin 19 Ocak saat 08:30'da (TSİ 09:30) başlaması kararlaştırıldı.
Haaretz gazetesinin haberine göre, ateşkesin devreye girmesiyle İsrail, Gazze'de hava kuvvetlerini gözlem faaliyetlerini askıya alarak bölgenin üzerindeki tüm uçuşları durduracak.
Anlaşmanın 42 günlük ilk aşamasında İsrail hava kuvvetleri, esirlerin serbest bırakıldığı günlerde 12 saat, diğer günlerde ise 10 saat süreyle Gazze üzerindeki faaliyetlerini askıya alacak.
İsrail hükümetinin anlaşmanın detaylarının da yer aldığı bakanlar kurulu kararına göre, anlaşmanın yürürlüğe girdiği ilk gün, esir takasının 16:00'dan (TSİ 17:00) sonra gerçekleşmesi bekleniyor.
Times of Israel'in haberinde, serbest bırakılacak 3 esirin Kızılhaç'a teslim edileceği, daha sonra İsrail'e nakledileceği, İsrail askeri sağlık ekibi tarafından karşılanacağı aktarıldı.
İsrail Sağlık Bakanlığı'nın 6 hastaneyi İsrailli esirleri kabul etmek için hazırladığı bildirildi.
İsrailli esirlerin teslim edilmesinin ardından, 90 kadar Filistinli esir de İsrail hapishanelerinden serbest bırakılacak.
İsrail güvenlik makamlarının, serbest kalan esirler için Filistinlilerin kutlama yapmasını önlemek için hazırlandığı belirtildi.
Basında, İsrail'in daha önceki esir takası anlaşmalarında Filistinlilerin sevinç gösterilerinden rahatsız olduğu ve bunun önüne geçmek istediği aktarıldı.
İsrail ordusu ve polisi, Kasım 2023'teki esir takasının ardından, işgal altındaki Doğu Kudüs ve İsrail'deki bölgelerde ikamet eden Filistinli esirlerin evlerine baskın düzenlemiş, karşılamak için bekleyenleri zorla dağıtmıştı.
Esir takası
İsrail hükümetinin bakanlar kurulu toplantısı sonrasında yayınladığı karara göre, anlaşma kapsamında 33 İsrailli esire karşılık 1167'si 7 Ekim 2023'ten sonra tutuklanan Gazze sakini Filistinli olmak üzere 1900'den fazla Filistinlinin serbest kalması bekleniyor. Anlaşmada Filistinli bazı esirlerin sınır dışı edilmesi şartı bulunuyor.
Öte yandan, İsrail, 7 Ekim'den bu yana gözaltında tutulan 19 yaşın altındaki tüm kadın ve çocukları da serbest bırakacak.
İsrail bırakılan her bir İsrailli esir için 30 Filistinli esir, her bir asker ya da güvenlik gücü için ise 50 Filistinliyi serbest bırakacak.
Anlaşmanın ilk gününde 3, 7. gününde 4, bundan sonraki her hafta üç İsrailli esirin serbest kalması son haftadaysa 14 İsrailli esirin bırakılması planlanıyor.
Ateşkesin ilk aşamasının 16. gününde, 2. aşama için müzakereler başlayacak. İsrail'de başta Başbakan Binyamin Netanyahu olmak üzere üst düzey isimlerden gelen açıklamalar, 42 günlük birinci aşamanın ardından İsrail'in Gazze'ye yönelik yoğun saldırılarını sürdürebileceği endişesini doğuruyor.
Serbest kalacak 735 Filistinlinin ismi yayınlandı
İsrail Adalet Bakanlığı, anlaşma kapsamında serbest bırakılacak Filistinli esirlerin 735'inin ismini yayınladı.
İsrail'in serbest bırakacağı en önemli mahkumlar kimler?
Zekeriya ez-Zubeydi
Şarku’l Avsat’ın Times of Israel'den aktardığı habere göre, 2021 yılında İsrail'in kuzeyindeki yüksek güvenlikli bir gözaltı merkezinden firar eden ve diğer firarilerle birlikte yakalanan Zekeriya ez-Zubeydi, anlaşmanın ilk aşamasında serbest bırakılacaklar listesine dahil edildi.
Listede ez-Zubeydi'nin yurt dışına sınır dışı edilmeyeceği ve El-Fetih'in el-Aksa Şehitleri Tugayları'nda liderlik yaptığı Batı Şeria'nın kuzeyindeki Cenin kentindeki evine dönmesine izin verileceği belirtiliyor.
İsrail ordusu geçen yıl oğlu Muhammed'i bir insansız hava aracı (İHA) saldırısında öldürmüş ve onu ‘Cenin bölgesinin önde gelen teröristlerinden biri’ olarak tanımlamıştı.
Halide Cerrar
Jerusalem Post'a göre listede öne çıkan isimler arasında Filistin Halk Kurtuluş Cephesi'nin (FHKC) önde gelen liderlerinden eski Milletvekili Halide Cerrar da bulunuyor.
Cerrar, Filistin toplumunda siyasi bir aktivist ve feminist bir figür olarak kabul ediliyor. Avukat olan Cerrar, Filistin Yönetimi'nin Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde (UCM) İsrail'e karşı verdiği hukuk mücadelesinde önemli bir rol oynadı.
Abla Saadat
Jerusalem Post'a göre İsrailli bakan Rehavam Zeevi'ye suikast planlayan ve 2006'dan beri hapiste olan FHKC Genel Sekreteri Ahmed Saadat'ın eşi Abla Saadat da serbest bırakılacak.
Geçtiğimiz kasım ayında, aralarında Saadat'ın da bulunduğu 60'tan fazla FHKC üyesi ‘terörist faaliyetlere’ karışmak suçlamasıyla tutuklandı.
Nahil Masalma
Şarku’l Avsat’ın Jerusalem Post'tan aktardığına göre, El Halil'deki Harem-i İbrahim Camii'nde bir güvenlik görevlisine saldırı planladığı gerekçesiyle İsrail güçleri tarafından gözaltına alınan 37 yaşındaki Nahil Masalma da serbest bırakılacak.
İsrail güçleri Masalma'nın o sırada bıçak taşıdığını iddia etti.
Masalma'nın Dura şehrinden olması, mahkûm Ayed Dudin ile evli olması ve müebbet hapis cezasına çarptırılan mahkûm Enes Masalma'nın kız kardeşi olması dikkat çekiyor.
İsrail'in serbest bırakmayı reddettiği mahkumlar
Diğer yandan Yedioth Ahronoth'a göre İsrail, takas anlaşmasının bir parçası olarak bazı Filistinli mahkûmları serbest bırakmayı halen reddediyor.
Mervan el-Bergusi
Yedioth Ahronoth, El-Fetih liderlerinden Mervan el-Bergusi'nin bu kişiler arasında en önde gelenlerden biri olduğunu bildirdi.
El-Bergusi 2002 yılından beri hapiste ve İsrail onu 2000 yılında patlak veren İkinci İntifada’nın ‘beyni’ olmakla suçluyor.
Ahmed Saadat
İsrail, 2001 yılında İsrail Turizm Bakanı Rehavam Zeevi'ye düzenlenen suikastın ‘beyni ve planlayıcısı’ olmakla suçladığı FHKC Genel Sekreteri Ahmed Saadat'ı serbest bırakmayı reddediyor.
Saadat 2006'da tutuklandı ve İsrail 2011'deki Şalit esir takası anlaşmasının bir parçası olarak onu serbest bırakmayı reddetti.
Abdullah el-Bergusi
Yedioth Ahronoth'a göre İsrail, 67 kez müebbet hapis cezasına çarptırılan, İsrail güvenlik çevrelerinin ‘ikinci Sinvar’ olarak tanımladığı ve İkinci İntifada sırasında onlarca İsraillinin öldürülmesinden sorumlu olmakla suçlanan Abdullah el-Bergusi'yi serbest bırakmayı da reddediyor.
İbrahim Hamid
İsrail ayrıca, Batı Şeria'daki en önde gelen ikinci Hamas lideri İbrahim Hamid'i de serbest bırakmayı reddediyor.
Hamid 2006 yılından beri tutuklu bulunuyor ve İkinci İntifada sırasında Hamas tarafından gerçekleştirilen operasyonların yaklaşık yüzde 90'ından sorumlu olmakla suçlanıyor.
Abbas es-Seyyid
İkinci İntifada sırasında Batı Şeria'nın Tulkerim kentinde Hamas komutanı olan Abbas es-Seyyid, 35 kez müebbet hapis cezasına çarptırılmış ve İsrail tarafından Natanya'daki Park Otel'e yönelik saldırıyı planlamakla suçlanmıştı.
Serbest kalacak Filistinliler arasında Aksa Şehitleri Tugayı'nın liderlerinden Zekeriya Zübeydi, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC) yöneticilerinden eski milletvekili Halide Cerrar gibi önde gelen isimler ve daha önce müebbet hapis cezasına çarptırılmış esirler de bulunuyor.
Bakanlık, esir takası kapsamında İsrail hapishanelerinden serbest bırakılacak 95 Filistinli esirin de isimlerini yayınlamıştı.
Gazze Şeridi'ndeki Esirler Enformasyon Ofisi'nden yapılan yazılı açıklamadaysa, Hamas'ın serbest bırakılacak esirlerin isim listesinin, her esir takası gününden bir gün önce yayınlanacağı bildirildi.
İsrail, Netzarim'den 22 Ocak'ta çekilecek
Anlaşmaya göre İsrail ordusu, Gazze Şeridi'nin güneyi ile kuzeyi arasındaki Netzarim Koridoru'ndaki kontrol noktalarını 22 Ocak'ta sökecek ve koridordan çekilecek.
Anlaşmanın 7. gününde, toplam 7 İsrailli esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu Gazze'den çekilmeye başlayacak ve kuzey Gazze sakinleri evlerine dönebilecek.
İsrail'in Philadelphi Koridoru'ndan tamamen çekilmesi ise anlaşma uygulamaya girdikten 50 gün sonra yani ikinci aşamada gerçekleşecek.
Gazze'ye insani yardımların girişi
Anlaşmaya göre, Gazze Şeridi'nin kuzeyine ulaşacak 50 yakıt kamyonu da dahil olmak üzere günde 600 kamyon insani yardım girecek.
Haaretz gazetesinin haberinde, halkın Gazze'nin kuzeyine dönüşüne izin verilmesine karşın bölgedeki evlerin neredeyse tamamının yıkılmış olması sebebiyle bu bölgede çadır ve karavan kentler kurulması için uluslararası yardım kuruluşlarının çalışma yürüteceği belirtildi.
Haberde yollar, okullar, hastaneler ve su, kanalizasyon ve elektrik altyapısının onarılacağı, bunun için Mısırlı şirketlerin girişine izin verileceği kaydedildi.
Hükümet anlaşmayı onaylamıştı
İsrail hükümeti, yaklaşık 8 saat süren bakanlar kurulu toplantısının ardından anlaşmayı onaylamıştı.
Katar Dışişleri Bakanlığı, ateşkesin 19 Ocak 08:30'da (TSİ 09:30) yürürlüğe gireceğini açıklamıştı.
(Kaynak: AA- Independent Türkçe)
