Türkiye'de son yıllarda çocuk HIV vakaları artıyor. İzmir’de kemik erimesi şüphesiyle tedavi altına alınan 13 yaşındaki çocuk, AIDS çıktı. Son evrede hastaneye yatırılan çocuk, kurtarılamadı. Hayatını kaybeden erkek çocuğun babasının HIV pozitif olduğu, annesinin ise olmadığı belirlendi. 2021 yılında geçirdiği bademcik ameliyatı öncesinde yapılan rutin HIV testinin de negatif sonuçlanması üzerine çocuğun ölümünde cinsel istismar iddiaları üzerinde duruluyor. Konuya ilişkin soruşturma sürüyor.
HIV, ya doğum sırasında anneden ya cinsel yolla veya kan yoluyla bulaşıyor.
PEKİ BU VAKADA NE OLDU?
Çocuğun babası HIV pozitif, annesi ise değil. Yani doğumla bulaşma söz konusu değil.
Öte yandan doğumla bulaşmalarda tedavi hemen başlamazsa bebekler kısa süre içinde hayatını kaybediyor. Çok önemli bir bilgi ise çocuğun 3 yıl öncesine kadar HIV pozitif olmaması.
2021 yılında geçirdiği bademcik ameliyatı öncesinde, her ameliyat öncesi yapılan testlerde çocuğun HIV testi negatif çıkmıştı.
Yani ne olduysa son 3 yıl içinde oldu. Uzmanlar hastalığın cinsel yolla bulaşma ihtimalinin üzerinde duruyor.
Dolayısıyla istismar hatta aile içi istismar soruşturmaya konu olan olasılıklar dahilinde. Sağlık Bakanlığı ise çocuğun psikiyatri görüşmesinde istismar bulgusuna rastlanmadığını açıkladı.
Ancak konuyla ilgili detaylı soruşturma yürütülüyor. Sağlık Bakanlığı 2023 yılında 2 yeni çocuk HIV vakasının kayıtlara geçtiğini belirtti.
Türkiye’de çocuk HIV vakalarının takip edildiği merkezlerden İstanbul Tıp Fakültesi'nde 2000 yılından beri 100 HIV pozitif çocuk takip ediliyor.
Çocukların 80’ine doğumda, 20’sine ise cinsel yolla virüsün bulaştığı tespit edildi.
"5-6 YILDIR VAKALARDA ARTIŞ VAR"
Çocuklarda HIV pozitif vakalarındaki artış dikkat çekici.
Yalnızca İstanbul Tıp Fakültesi’nde şu anda HIV pozitif nedeniyle takip edilen 100 çocuk var.
İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyonu Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ayper Somer, “Bizim eski yıllarda böyle vakalarımız tek tüktü. Ama son 5-6 yıldır bu vakalarda artış oldu.” dedi.
100 vakanın 20’sinin cinsel yolla bulaşan vaka olduğunu belirten Somer, şu ana kadar 5 vakanın hayatını kaybettiğini söyledi.
Çocuklarda HIV’in nedeni anne değilse cinsel yolla bulaşma söz konusu. Bu da bazen küçük yaşta cinsel birliktelik bazen de istismar anlamına geliyor. Bu nedenle her bir çocuk HIV vakası adli olarak da araştırılıyor.
TÜRKİYE’DE BİLİNEN 250 HIV POZİTİF ÇOCUK VAR
Türkiye’de bilinen, teşhis koyulan 250’ye yakın HIV pozitif çocuk var.
Aileleri uyaran Somer, “Çocuklarının özel yaşamlarını takip etmeleri, güvenli ilişki konusunda onların bilgilendirilmesi gerekiyor.” diye konuştu.
Tedaviler sayesinde son yıllarda anneden bebeğe bulaşma engellenebiliyor. İstanbul Tıp Fakültesi’nde annesi HIV pozitifken sağlıklı dünyaya gelen 200’e yakın çocuk takip ediliyor.
13 YAŞINDAKİ BİR ÇOCUK VİRÜSÜ NEREDEN ALDI?
Habertürk gazetesinin Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Meliha Çağla Sönmezer, ile yaptığı röportajda; yetişkinlerde HIV pozitifin artmasının dolaylı olarak çocuklarda da bir artışa yol açtığını kaydetti.
Sönmezer, " Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Dairesi Başkanlığı resmi verilerine göre, 2023 yılında 18 yaş altı 27 çocukta HIV vakası kayıtlara geçti. Gündemde olan konuları da (13 yaşında AIDS’ten ölen erkek çocuk) göz önünde bulundurursak, son yıllarda çocuk vaka sayısındaki artış çok üzücü bir tablo. Bulaş yolları (anneden bebeğe, kan transfüzyonuyla ve cinsel ilişkiyle) göz önünde bulundurulduğunda; annesi HIV negatif olan ve 2021 yılında rutin yapılan tetkiklerinde HIV negatif saptanmış olan ve geçirilmiş bir ameliyat ve kan transfüzyonu öyküsü de olmayan 13 yaşındaki çocuk şu an HIV pozitif. O zaman nereden bulaştı. 13 yaşındaki bir çocuğun aktif ve kendi isteğiyle cinsel ilişkisi olmadığını düşünürsek ‘bir cinsel istismar olabilir mi’ diye düşünüyorum" ifadelerini kullandı.
"HER ÇOCUĞUN SAĞLIKLI BİR GELECEĞE SAHİP OLMA HAKKI VAR"
Doç. Dr. Sönmezer, kadınların HIV pozitif olmasının, doğan bebeğin de HIV pozitif olacağı anlamına geldiğini; ancak bunun engellenebildiğini söyledi.
Sönmezer, "Gebelik sırasında tanı ve tedavi alınırsa bebeğe bulaşmaz. Vajinal doğum yerine sezaryen de tercih edilirse, HIV negatif sağlıklı bir bebek dünyaya gelir. Vaka sayılarındaki artış tıbbi bir mesele olmanın ötesinde, toplumsal farkındalık, önleyici tedbirler ve aile içi destek mekanizmalarını da içeren çok yönlü bir mücadeleyi zorunlu kılıyor. Unutmayalım ki her çocuğun sağlıklı bir geleceğe sahip olma hakkı vardır" ifadelerini kullandı.
ŞİMŞEK: HIV İLE YAŞAYAN ÇOCUKLARIN SAYISI RESMİ RAPORLARDA ÇOK DAHA DÜŞÜK
Sağlık Bakanlığı’nın Türkiye’de HIV pozitif çocukların sayısına ilişkin, 1985 ile 2023 tarihleri arasındaki raporlarına dayandırdığı verilere göre, 0-14 yaş grubunda toplam 37 HIV pozitif çocuk yer alırken; 15-19 yaş grubunda bildirilen HIV pozitif vaka sayısı 19.
NE ZAMAN CİNSEL İSTİSMAR ŞÜPHESİ AKILLARA GELMELİ?
Habertürk gazetesinin Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Uzmanı Prof. Dr. Hakan Hakeri ile röportajında; HIV pozitif çocukların, hastalığı anneden ya da kan yoluyla almadığı belirlendikten sonra sağlık çalışanlarının mutlaka adli vaka olması sebebiyle suç duyurusunda bulunması gerektiğini söyledi.
Haker, "Çocukların yaşları küçükse ve HIV kapmışlarsa, hastalığın anneden ya da kan yoluyla kapılmadığı anlaşılırsa o zaman cinsel ilişki şüphesi olabilir. Bu durumda da çocukların yaş grubuna ve kimle cinsel ilişkiye girdiğine bakmak lazım. Çocuklar 15 yaşın altındaysa, kim olursa olsun bu ağır bir suçtur ve cinsel istismar suçuna girer. 15 yaşın üstündeyse ve rızasıyla cinsel ilişkiye girmişse o zaman hafif bir suçtur, cinsel ilişki suçudur ve adli bir vakadır. Savcıların müdahale etme zorunluluğu vardır, dava açılması gerekir. Bu durumdan haberdar olan sağlık çalışanının adli vaka olduğu için suç duyurusunda bulunma zorunluluğu vardır" dedi.
